Thực hành thay đổi bản thân từ một bài hát (hay góc nhìn đơn giản về phủ định biện chứng)

Hôm nay, mời bạn cùng mình nghe một bài hát.

Bạn nghĩ sao về bài hát này? Da LAB, nhóm nhạc mình yêu thích, ra mắt ca khúc này năm 2018. Mình đoán thể loại hiphop tương đối kén người nghe, nhất là với một bài hát mang hơi hướng rap diss. Ngôn từ có phần gay gắt xen lẫn những tiếng chửi thề. Tuy nhiên, điều mình thích là tinh thần của bài hát. Nó khiến mình đồng cảm.

Ai rồi cũng sẽ khác. Ai rồi cũng sẽ thay đổi so với chính bản thân ngày hôm qua. Trái đất lặng lẽ nhưng chuyển động liên tục từng giây phút. Nếu đứng im quá lâu, đến một lúc nào đó bạn sẽ bị bỏ lại. Trong lúc ấy, rất nhiều người đã tiến lên, thậm chí đi trước bạn một khoảng cách rất xa. Đó là thông điệp mình nhận được từ ca khúc này.

Nhưng vậy thì có liên quan gì?

Nếu mình nói rằng bài hát ấy ẩn chứa một bí mật rất có giá trị mình sắp chia sẻ dưới đây, điều sẽ giúp bạn trở thành phiên bản tốt nhất mà bạn có thể trở thành, bạn có tin không?

Nếu bạn thường cảm thấy bế tắc, thiếu niềm tin, quẩn quanh trong những suy nghĩ tiêu cực, bạn sẽ muốn biết bí mật đó.

Nếu bạn đang hàng ngày bất mãn với cuộc sống, với công việc, với người thân bạn bè, bạn cũng sẽ muốn biết bí mật đó.

Mình sẽ tiết lộ với bạn sớm thôi. Nhưng trước hết, hãy cùng mình tìm hiểu một khái niệm nhỏ sau đây.

“Phủ định – quy luật của sự phát triển”

Đi ngược thời gian một chút về thuở sinh viên, bạn còn nhớ từng được học môn triết học Mác – Lênin ở năm nhất Đại học chứ? Đó là một trong số ít môn mình có cảm tình hồi sinh viên. Mình vẫn nhớ cảm giác hấp dẫn lạ kỳ khi một hôm nổi hứng đọc giáo trình môn triết (mình là đứa khá lười học và ít khi đọc giáo trình bất kỳ môn học nào).

Nó gần giống sự khai sáng. Mình đọc say mê như đọc tiểu thuyết của Dan Brown. Tiếc rằng việc mình bỗng nảy sinh tình cảm với triết học không đồng nghĩa với điểm số môn triết thuộc vào hàng xuất sắc. Nhưng đó lại là một câu chuyện khác.

Dù sao thì, ở môn triết học Mác – Lênin (mà chính xác theo giáo trình của trường mình là “Những tư tưởng của chủ nghĩa Mác – Lênin”), có một bài học mình nhớ không nhầm mang tên “Phủ định - quy luật của sự phát triển”. Bài giảng về phủ định biện chứng, một trong ba quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật Mác - Lênin.

Mình xin được giải thích qua nếu bạn chưa biết về phạm trù triết học này. Nếu đã hiểu rõ, bạn có thể bỏ qua phần lý thuyết, kéo xuống dưới đọc tiếp.

Phủ định biện chứng: Trong quá trình tồn tại, sự vật nảy sinh những mâu thuẫn bên trong chính nó. Mâu thuẫn khiến cho những nhân tố mới xuất hiện, dần dần thay thế những nhân tố cũ. Điều này tạo nên sự vật mới (sự vật ban đầu nhưng mang những nhân tố mới tích cực, ưu tú hơn nên trở thành sự vật mới). Sự vật mới này phủ định (thay thế) sự vật cũ. Cứ thế tiếp tục, sự vật mới sinh ra phủ định (thay thế) sự vật cũ. Và đó là cách sự vật vận động phát triển.

Hiểu đơn giản: quy luật phủ định = thay thế + phát triển.

(Quy luật phủ định là phạm trù triết học lớn. Trong khuôn khổ bài viết này, mình chỉ dẫn giải sơ lược những nội dung phục vụ cho chủ đề bài viết. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu có thể tham khảo thêm từ Google hoặc các cuốn giáo trình triết học Mác-Lênin chính thống.)

Áp dụng vào thực tế, bạn có thể diễn giải nhiều sự việc, hiện tượng thông qua quy luật phủ định. Một trong những cách diễn giải đó là bài hát chúng ta vừa nghe ở trên.

Ai rồi cũng sẽ khác.

Ai rồi cũng cần phủ định bản thân mình.

Thay đổi và hoàn thiện bản thân nhờ quy luật phủ định

Khách quan mà nói, mình nhận thấy mình phủ định bản thân không ít lần. Trong 10 năm trở lại đây, mình thay đổi khá nhiều về tư duy, quan niệm sống.

Có những điều mình từng tin tưởng, thậm chí tôn thờ, giờ đây trở nên không còn quá quan trọng. Những giá trị mới đã thay thế chúng. Những ưu tiên mới xuất hiện. Những nhân tố mới chậm rãi đẩy lùi những nhân tố cũ đã sai lệch, lỗi thời. Tất cả diễn ra một cách âm thầm bên trong bộ máy trí tuệ.

Những thay đổi ấy dẫn đến kết quả cuối cùng là nấc thang mới trong tiến trình phát triển và hoàn thiện bản thân.

Cũng như một trong những đặc trưng của quy luật phủ định là tính kế thừa, sự thay đổi trong tư duy không làm mất đi bản chất con người. Phần cốt lõi bên trong vẫn là của bạn. Những tư duy mới phủ định tư duy cũ chỉ giúp bạn trở thành phiên bản tốt hơn của bản thân. Bạn vẫn là bạn. Nhưng cùng với quá trình phủ định - thay đổi liên tục, bạn thấy mình trở nên trưởng thành hơn, tích cực hơn, tiến bộ hơn từng ngày.

Thông thường khi nói đến một ai đó thay đổi, bạn có thể thấy nó đi kèm sự tiêu cực, không hài lòng.

“Tao cảm thấy có gì đó không ổn. Anh ấy thay đổi rồi.”

“Xin lỗi, mình không thể tiếp tục. Anh thấy em không còn là em của ngày xưa nữa.”

“Dạo này cậu sao thế? Có chuyện gì à? Tớ thấy cách hành xử của cậu khác trước lắm…”

Bạn thấy quen thuộc chứ?

Nếu nhìn sâu vào vấn đề, hoặc điều chỉnh góc nhìn một chút, bạn có thấy mọi sự thay đổi đều có vai trò thúc đẩy diễn tiến sự việc không?

Người yêu của bạn bắt đầu thay đổi (tức tình yêu của bạn bắt đầu xuất hiện sự phủ định). Bạn cảm thấy không ổn. Hai bên tranh luận, cãi vã. Kết quả có thể rơi vào một trong hai trường hợp. Trường hợp thứ nhất, hai bạn không thống nhất được cách giải quyết, chia tay. Trường hợp thứ hai, hai bạn tìm ra tiếng nói chung, tình cảm được củng cố thêm.

Như vậy, dù rơi vào trường hợp nào, chuyện tình cảm của bạn cũng được đẩy lên một level mới: giải thoát để cho nhau lối đi riêng phù hợp hơn, hoặc thấu hiểu nhau hơn sau những biến cố và tiến dần tới sự cam kết.

Photo by Sam Moghadam Khamseh on Unsplash

Đó chỉ là một ví dụ. Bạn có thể dừng đọc vài giây, thử quan sát xung quanh, tự tìm ra những ví dụ thực tế khác. Bạn cũng có thể nhắm mắt lại, ngẫm nghĩ một chút về những gì được bàn tới nãy giờ.

Phủ định – quy luật của sự phát triển.

Áp dụng quy luật phủ định để thay đổi và hoàn thiện bản thân.

Ai rồi cũng sẽ khác. Bởi đó là quy luật phát triển.

Bạn hiểu ý tôi rồi chứ? Giờ thì thử nhớ xem, bạn đã từng phủ định bản thân chưa? Nếu chưa, bạn có sẵn sàng phủ định mình để lên một nấc thang mới, chạm gần đến mục tiêu bạn hằng mơ ước?

Nếu bạn vẫn thiếu một chút cảm hứng thì mình muốn kể với bạn…

Câu chuyện phủ định để thay đổi tư duy của mình

Mình xuất phát là một người học và làm nghề luật. Mình dành 4 năm trong trường Đại học Luật Hà Nội, khoảng 3 năm làm việc cho một công ty luật quốc tế, 1 năm sang Nhật lấy bằng thạc sĩ Luật học và 1 năm làm pháp chế tại một công ty công nghệ thông tin. Mình đã dành tổng cộng tới 9 năm cho nghề luật. Gần một thập kỷ!

Và bạn biết gì không?

Mình không có chút đam mê nào với ngành nghề đó.

Mình thi trường luật và làm nghề luật vì bố mẹ đã định hướng đó là con đường mình phải đi. Mình thi trường luật vì mẹ đã phản đối mình theo đuổi con đường viết lách, khi mình ngỏ ý muốn thi vào khoa sáng tác văn học của một trường đại học nào đó.

Trong 10 năm gắn bó với luật, mình không có một thành tựu nào đáng nhắc tới. Với nhiều người trong nghề, chừng ấy thời gian là quá đủ cho việc thăng tiến tới một vị trí nhất định. Ở tầm đó, gần như chắc chắn bạn đã phải có trong tay tấm bằng luật sư. Và mình cũng đã thấy các bạn đồng nghiệp cùng lứa với mình tiến xa tới đâu.

Mình thì không có gì. Nghề luật đương nhiên không tiến bộ. Kiến thức và kinh nghiệm ở các ngành nghề khác chỉ mơ hồ, thậm chí không có - so với những người cùng trang lứa và có thời gian tốt nghiệp, đi làm tương đương.

Mình từng nhiều lần đổ lỗi cho bố mẹ vì 10 năm lãng phí đó của mình. Nếu bố mẹ không phản đối mình theo nghề văn, nếu bố mẹ không làm công tác tư tưởng cho mình với nghề luật từ khi còn học tiểu học, nếu bố mẹ cho mình chọn lựa con đường mình muốn đi…

Không chỉ trách bố mẹ, mình còn oán trách số phận bất công khi mọi thứ không như ý. Nhìn sang những người xung quanh ở tầm tuổi mình, mình thất vọng và chán nản vì họ đạt được những điều mình muốn nhưng không có được.

Những sự trách móc, cãi vã cùng hàng chuỗi câu hỏi nối tiếp nhau như một vòng luẩn quẩn bế tắc. Trong đầu mình chỉ luôn tràn ngập những câu “Ước gì…” , “Giá như…”, “Giá mà…”. Tại sao cuộc đời mình lại thảm hại thế chứ? Đã quá muộn để thay đổi mọi thứ rồi!

Nếu bạn từng lãng phí 10 năm cuộc đời, nhất là 10 năm của tuổi 20, quãng thời gian đẹp đẽ và tràn đầy sức sống nhất, bạn sẽ hiểu cảm giác đó. Khi mọi thứ không được như ý muốn, bạn thấy như cả thế giới chống lại mình. Tất cả đều quá xa tầm với của bạn. Bánh xe cuộc đời đã lăn. Một đi không trở lại. Không thể vãn hồi. Tuyệt vọng là tâm trạng xâm chiếm hoàn toàn mình khoảng thời gian tiêu cực ấy.

Cho tới một ngày, mình tìm ra cách để thay đổi tất cả. Mình có đáp án cho mọi bế tắc mình gặp phải. Tất cả bỗng trở nên sáng rõ như vừa thoát khỏi đường hầm tăm tối.

Lời giải không ở đâu xa xôi mà nằm ngay chính bản thân mình.

Mình nhận ra, bản thân chứ không ai khác là người phải chịu trách nhiệm cho một thập kỷ thất bại đó của mình.

Bởi…

Ngay cả khi bố mẹ yêu cầu mình thi trường luật, mình vẫn có thể đăng ký một nguyện vọng khác ở một ngành nghề khác.

Ngay cả khi đã vào học trường luật, mình vẫn có thể bảo lưu để thi vào một trường khác theo đúng sở thích của mình.

Ngay cả khi đã làm nghề luật, mình vẫn có thể học song song kỹ năng khác để theo đuổi một hướng đi khác.

Điều quan trọng nhất lúc đó mình có là thời gian và tuổi trẻ. Vậy là chẳng gì có thể ngăn cản mình làm đúng những gì mình muốn. Mọi con đường đều nằm trong tay mình. Không ai có lỗi hay phải chịu trách nhiệm cho sự thảm hại của mình ngoài chính mình.

Và bạn cũng vậy.

Nếu bạn thất tình, chia tay, bị bồ đá, chọn nhầm chồng, thì nguyên nhân xuất phát từ chính bạn chứ không phải do đứa bạn thân xúi dại.

Nếu bạn thất nghiệp, bị sếp chửi, bị đuổi việc, thì nguyên nhân xuất phát từ chính bạn chứ không phải do tên đồng nghiệp ghen ăn tức ở đâm thọt.

Nếu bạn thất bại trong sự nghiệp, có một công việc tạm bợ, không thăng tiến, thì nguyên nhân xuất phát từ chính bạn chứ không phải do bố mẹ bạn không định hướng tốt.

Bạn luôn luôn có quyền lựa chọn. Những yếu tố xung quanh nếu có chỉ tác động tới cách lựa chọn của bạn. Người quyết định cuối cùng vẫn là chính bạn. Vì vậy, một khi đã đưa ra quyết định, đó hoàn toàn là trách nhiệm của bạn.

Nếu chỉ chăm chăm đẩy trách nhiệm sang tay người khác, bạn sẽ không biết vấn đề cốt lõi nằm ở đâu. Sẽ rất khó để tháo gỡ bế tắc nếu không nhìn thấy nút thắt quan trọng. Khi bạn sẵn sàng tự chịu trách nhiệm, không than vãn, trách móc hay đổ lỗi, bạn sẽ dễ dàng tìm ra phương hướng tốt nhất.

Thực hành quy luật phủ định để tạo nên sự khác biệt ngay hôm nay

Ngộ ra toàn bộ vấn đề cũng là lúc mình nắm được bí mật liên quan tới quy luật phủ định biện chứng mà mình đã nói. Mình phải phủ định chính mình – phải thay đổi bản thân.

Đã tới lúc ngừng đổi lỗi cho tất cả mọi thứ xung quanh và chịu trách nhiệm với chính mình. Việc đầu tiên cần làm là sửa chữa sai lầm đã gây ra trong 10 năm qua. Bắt đầu hành trình đích thực dành cho mình từ con số 0.

Nói lời chia tay dứt khoát với nghề luật và theo đuổi sự nghiệp mình mong muốn.

Và đó cũng là lý do trang blog này đến với bạn.

Cùng với đó, một thói quen mới hình thành trong đầu mình, khi mình phủ định những thói quen cũ. Trong mọi việc mình làm, khi xảy ra điều không mong muốn, mình dần học cách tìm ra lý do nội tại thay vì ngay lập tức đổ lỗi cho ngoại cảnh như trước đây thường làm.

Mình học cách cân bằng giữa nguyên nhân bên trong và bên ngoài, học cách nhìn nhận mọi việc từ góc độ khách quan hơn. Cách làm đó giúp mình vượt qua trở ngại tâm lý một cách nhẹ nhàng hơn trước. Tuy vẫn có những lúc mất bình tĩnh và khó thoát khỏi trạng thái tiêu cực, mình vẫn đang cố gắng từng ngày để hoàn thiện khả năng này.

Bạn nghĩ sao về câu chuyện của mình? Nếu mình không phủ định bản thân, liệu có bao giờ mình thoát khỏi dòng tư tưởng tiêu cực để thay đổi tư duy và hoàn thiện mình không? Hay mình vẫn mãi dậm chân tại chỗ, oán trách bố mẹ không cho mình những thứ mình muốn, than thở số phận bất công, và chôn vùi bản thân với một sự nghiệp không dành cho mình.

Mình mất 10 năm để tìm ra bí mật làm lại cuộc đời. Nhưng bạn may mắn hơn mình rất nhiều vì đã biết bí mật ấy ngày hôm nay. Đó là điều từ phần đầu bài viết mình đã hứa sẽ cho bạn biết.

Bí mật giúp bạn thay đổi tư duy, phát triển bản thân, trở thành con người siêu phàm nhất bạn có thể trở thành: không gì khác chính là phủ định bản thân.

Quy luật phủ định và việc áp dụng nó để thay đổi cuộc đời hoàn toàn không phải điều gì quá lớn lao. Cách mình phủ định bản thân chắc chắn bạn cũng có thể làm được. Thậm chí làm tốt hơn. Và nó sẽ tạo ra thành quả bất ngờ hơn những gì bạn có thể tưởng tượng, nếu bạn nghiêm túc dành thời gian suy nghĩ và thực hành.

Bạn còn ngập ngừng không biết bắt đầu từ đâu? Hãy hành động từ những điều nhỏ nhặt nhất. Có điều gì ở bản thân ngày hôm qua mà bạn muốn phủ định? Mỗi ngày bạn chỉ cần phủ định từng yếu tố nhỏ. Ví dụ như:

• Ngày thứ nhất, phủ định thói quen thức khuya

• Ngày thứ hai, phủ định đam mê trà sữa

• Ngày thứ ba, phủ định tật nghiện game quên ăn ngủ

• Ngày thứ tư, phủ định chứng lười đọc sách

• Ngày thứ năm, phủ định bệnh thích trì hoãn

• ...

Cứ như vậy. Kiên trì phủ định lặp đi lặp lại, một ngày bất ngờ, bạn sẽ thấy bản thân thay đổi.

Không ngại phủ định mình tức là bạn đang tiến dần hơn tới phiên bản tốt hơn của bản thân. Nếu sau một chặng đường nhìn lại, bạn thấy mình của hôm nay tuyệt vời hơn hôm qua một chút, xin chúc mừng, bạn đã thành công trong việc phủ định bạn rồi đấy.

Giờ thì, mình tin rằng bạn đã nắm được bí mật trở thành con người siêu phàm mà bạn muốn trở thành. Không gì ngoài…

Phủ định, phủ định và phủ định.

Cũng đơn giản thôi, phải không?

Bạn nghĩ thế nào về quy luật phủ định? Bạn đã từng áp dụng quy luật này cho bản thân để thay đổi tư duy và điều gì trong cuộc sống hay chưa? Hãy chia sẻ với mình câu chuyện của bạn trong phần comment dưới bài viết này nhé.

Cảm ơn bạn đã dành thời gian. Hẹn gặp bạn trong những bài viết khác trên blog Heart From Marley.

Chúc bạn một ngày bình an.

From Marley with heart

*Bản quyền bài viết thuộc về tác giả. Bạn vui lòng ghi rõ nguồn nếu muốn đăng tải hoặc trích dẫn một phần hoặc toàn bộ bài viết. Chi tiết về bản quyền xem tại đây.